8 listopada 2018 r. w Centrum Edukacyjnym IPN im. Henryka Sławika „Przystanek Historia” w Katowicach odbyła się gala finałowa konkursu „W Rzeczypospolitej i poza nią – losy polskich rodzin na Śląsku w latach 1918-2018”.
Komisja konkursowa w składzie: dr Andrzej Sznajder (dyrektor Oddziału IPN w Katowicach) Ryszard Mozgol (naczelnik OBEN IPN Katowice), dr Kornelia Banaś (OBEN IPN Katowice) spotkała się na posiedzeniu 19 września 2018 r. Jury podjęło jednogłośnie decyzję o rozszerzeniu kategorii konkursowych o grupę uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych ze względu na liczny udział w konkursie oraz wysoki poziom ich prac.
W kategorii uczniów szkół podstawowych i gimnazjów pierwsze miejsce uzyskała praca „Rodzina, jakich wiele na Górnym Śląsku” Filipa Krzyżowskiego, ucznia Szkoły Podstawowej nr 37 w Tychach. Drugie miejsce zajęła Aleksandra Przewłoka, uczennica Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II stopnia w Katowicach, autorka pracy pt. „Zwyczajna rodzina w burzliwym stuleciu czyli trasy wyjazdów, drogi powrotne oraz zmagania o pozostanie na rodzinnej ziemi”. Trzecie miejsce zdobyła nasza uczennica Emilia Wladarz z klasy VII B. W konkursie uczestniczyły również: Oliwia Kawka, Alicja Dzida, Aleksandra Radomska, Emilia Szynkowska i Zofia Zyznowska.
Konkurs „W Rzeczypospolitej i poza nią – losy polskich rodzin na Śląsku w latach 1918-2018” to regionalny projekt przeznaczony dla osób zainteresowanych historią polskich rodzin wywodzących się ze Śląska lub osiadłych na Śląsku na tle historii Polski. Był skierowany do uczniów w wieku 12-19 lat oraz do osób dorosłych.
Tematyką konkursu były zagadnienia związane z okolicznościami pozostawania całych rodzin lub ich poszczególnych członków poza granicami Polski, walką o przyłączenie do niej, przyczynami jej opuszczenia, ofiarami ponoszonymi w obronie polskości, pielęgnowaniem w rodzinie i środowisku tradycji patriotycznych i niepodległościowych, życiem codziennym i kontaktami z ojczyzną, przemianami na tle zmian w ojczyźnie, przyczynami powrotów lub pozostania na emigracji oraz powiązaniami z dziedzictwem, kulturą i historią ojczyzny w okresie stulecia 1918–2018. Bohaterem konkursu była rodzina, do której autor pracy należy lub której losy poznał poprzez bezpośredni kontakt z jej członkami.
Patronat honorowy objęli: Minister Edukacji Narodowej, Ambasada RP w Berlinie, Konsulat Generalny RP w Ostrawie natomiast patronat medialny: TVP 3 Katowice, Gość Niedzielny, Radio eM.
Galę uświetnił koncert pt.„Nieugięci i niepokorni 1914-1921“ w wykonaniu Leszka Czajkowskiego i Pawła Piekarczyka.
